ضرر استفاده مدوام از شارژر وایرلس؛ حقیقتی که باید بدانید

شارژرهای وایرلس واقعا جذاب و دوست داشتنی هستند. کافی است که گوشی خود را روی پد مخصوص قرار دهید و تمام؛ گوشی شروع به شارژ می‌کند؛ بدون هیچ کابلی و بدون نیاز به دردسر وصل‌کردن هیچ سوکت و سیمی. این فناوری راحت و مدرن به‌قدری وسوسه‌انگیز است که احتمالا شما هم ترجیح می‌دهید همیشه از آن استفاده کنید.

 با این حال، مثل همه کسانی که از شارژر وایرلس استفاده می‌کنند، حتما برای یک بار هم که شده این سوال را از خود پرسیده‌اید که آیا استفاده مدوام از شارژر وایرلس ممکن است برای موبایل ضرر داشته باشد؟ در ادامه کامل بررسی می‌کنیم که شارژرهای وایرلس چگونه کار می‌کنند و آیا باید در استفاده از آن‌ها محتاط باشید یا نه.

شارژ وایرلس دقیقا چگونه کار می‌کند؟

برای آن‌که بدانیم آیا استفاده از شارژر وایرلس ممکن است برای موبایل ضرر داشته باشد یا نه، اول از همه باید سازوکار آن را بشناسیم. شارژ بی‌سیم یا «وایرلس» بر پایه‌ی اصلی به نام القای الکترومغناطیسی (Electromagnetic Induction) کار می‌کند. در این روش، یک سیم‌پیچ (کویل) درون پد شارژر و یک سیم‌پیچ دیگر داخل گوشی قرار دارد. هنگامی‌که گوشی را روی پد می‌گذارید، جریان الکتریکی در کویل شارژر میدان مغناطیسی تولید می‌کند. این میدان مغناطیسی در کویل داخل گوشی القا می‌شود و انرژی لازم برای شارژ باتری را تامین می‌کند.

بیشتر برندهای معتبر مثل اپل، سامسونگ، شیائومی و گوگل از استاندارد جهانی شارژ وایرلس به نام Qi استفاده می‌کنند. این استاندارد جهانی توسط کنسرسیوم WPC توسعه یافته است و تضمین می‌کند که انتقال انرژی بین شارژر و گوشی ایمن، پایدار و کنترل‌شده باشد. یعنی از افزایش بیش‌ازحد دما جلوگیری و هماهنگی بین پد شارژ و گوشی هم حفظ می‌شود.

با این حال، باید بدانید که شارژ وایرلس نسبت به شارژ سیمی، بهره‌وری پایین‌تری دارد. چون بخشی از انرژی در قالب گرما از بین می‌رود. در واقع، راندمان شارژ وایرلس معمولا بین ۶۰ تا ۸۰ درصد است؛ در حالی که شارژ سیمی تا ۹۵ درصد بهره‌وری دارد. این اختلاف به این دلیل است که فرایند شارژ بی‌سیم گرمای بیشتری تولید می‌کند و همین موضوع است که باعث نگرانی همه می‌شود.

آیا واقعا شارژ وایرلس باعث داغ شدن گوشی می‌شود؟

تولید گرما در شارژ وایرلس کاملا طبیعی است. در فرآیند القایی، انتقال انرژی هیچ‌گاه ۱۰۰٪ کارآمد نیست و مقداری از انرژی الکتریکی به گرما تبدیل می‌شود. این گرما معمولا در حد مجاز و کنترل‌شده است؛ اما به شرطی که از یک شارژر استاندارد استفاده کنید و مراقب شرایط محیطی هم باشید.

برای مثال، فرض کنیم قاب گوشی شما ضخیم باشد. در این صورت، زمانی که گوشی را با قاب روی پد قرار می‌دهید، انتقال انرژی مغناطیسی سخت‌تر می‌شود. از آن طرف، دستگاه مجبور است برای حفظ شارژ، شدت میدان را افزایش دهد. در نتیجه، انرژی بیشتری مصرف می‌کند و حرارت بیشتری هم تولید.

استفاده از شارژر وایرلس در محیط‌های گرم یا حتی قراردادن دقیق گوشی روی محور پد هم می‌تواند همین اثر را داشته باشد و گرمای بیشتری را ایجاد کند. این گرما قطعا روی دمای باتری گوشی هم تاثیر می‌گذارد.

در بررسی‌های انجام‌شده توسط سایت‌های تخصصی مثل AndroidAuthority، هم مشخص شده است که هنگام شارژ بی‌سیم، دمای بعضی گوشی‌ها تا ۸ درجه سانتی‌گراد بیشتر از حالت شارژ سیمی افزایش پیدا می‌کند. با این وجود، داغ شدن خفیف گوشی در زمان شارژ وایرلس طبیعی است؛ اما نباید اجازه دهید که این دما بیش‌ازحد بالا برود. خوشبختانه اغلب شارژرهای معتبر مجهز به حس‌گرهای دمایی هوشمند هستند. این حسگرها در صورت تشخیص گرمای بیش از حد، فرآیند شارژ را متوقف می‌کنند تا آسیبی به باتری گوشی و شارژر وارد نشود.

آیا گرما می‌تواند به باتری آسیب بزند؟

باتری‌های لیتیوم‌یون که در بیشتر گوشی‌های هوشمند امروزی استفاده می‌شوند، نسبت به گرما بسیار حساس هستند. پژوهش‌ها نشان داده‌اند که دمای بالاتر از ۴۰ درجه سانتی‌گراد می‌تواند روند فرسایش باتری را چند برابر کند. چون بالا رفتن دما می‌تواند سرعت واکنش‌های شیمیایی داخل سلول باتری را بیشتر کرده و در نتیجه ظرفیت مفید آن را به مرور کم کند.

در واقع، هر ۱۰ درجه افزایش دما، حدودا دو برابر سرعت پیری باتری را بالا می‌برد.به همین دلیل، هر عاملی که باعث افزایش حرارت در زمان شارژ شود (مثل شارژ وایرلس در محیط گرم یا با پد بی‌کیفیت) می‌تواند عمر مفید باتری را کوتاه کند. با این وجود، یعنی استفاده مداوم از شارژر وایرلس برای موبایل ضرر دارد؟

آیا استفاده مداوم از شارژر وایرلس مضر است؟

پاسخ کوتاه: در شرایط استاندارد، خیر. فناوری شارژ بی‌سیم در سال‌های اخیر پیشرفت زیادی داشته است. شارژرهای جدید دارای مدارهای کنترل دما، حسگر تشخیص جسم خارجی (FOD) و سیستم مدیریت توان هوشمند هستند. این ویژگی‌ها اجازه نمی‌دهند باتری بیش از حد گرم شده یا بیش از ظرفیت خود شارژ شود.

با این حال، استفاده‌ی مداوم و نادرست می‌تواند اثر منفی بگذارد. اگر گوشی شما برای ساعت‌ها (مثلا تمام شب) روی پد بماند، باتری مدام در بازه‌ی نزدیک به ۱۰۰ درصد نگه داشته می‌شود. این وضعیت، حتی در مواقعی هم که از شارژ سیمی استفاده می‌کنید، ضرر دارد، چون باتری در سطح ولتاژ بالا تحت استرس قرار می‌گیرد. بنابراین اگر هر روز ساعت‌های زیادی گوشی‌تان روی شارژر وایرلس بماند، ممکن است پس از چند ماه شاهد کاهش ظرفیت شارژ یا افزایش حرارت در هنگام استفاده باشید. با این وجود نیازی هم نیست که کلا بی‌خیال شارژر وایرلس شوید. فقط:

• از شارژرهای وایرلس استاندارد استفاده کنید؛
• مراقب تهویه کامل هوا در اطراف گوشی باشید؛
• گوشی را پس از شارژ کامل بردارید
• در صورت امکان از قابلیت‌های شارژ تطبیقی (مثل Optimized Battery Charging در آیفون یا Protect Battery در گوشی‌های سامسونگ کمک بگیرید.

در واقع، آسیب زمانی اتفاق می‌افتد که گوشی مدت طولانی در حالت شارژ کامل روی پد بماند یا به‌طور مداوم در محیط‌های گرم شارژ شود.

مقایسه شارژ وایرلس و شارژ سیمی از نظر عمر باتری؛ کدام‌یک بهتر است؟

از دید فنی، شارژرهای سیمی هم‌چنان بهینه‌تر و سریع‌تر هستند ؛ اما از نظر تاثیر روی عمر باتری، تفاوت آن‌چنان زیادی میان دو روش وجود ندارد، به شرطی که هر دو به‌درستی استفاده شوند. در شارژ سیمی، انرژی مستقیم از طریق کابل منتقل می‌شود و اتلاف گرما کمتر است. در مقابل، شارژ وایرلس کمی کندتر است و دمای بیشتری ایجاد می‌کند. همین اختلاف دما در استفاده طولانی‌مدت ممکن است باعث شود ظرفیت باتری با سرعت بسیار کمی کاهش پیدا کند.

با این حال، فناوری‌های جدید شارژ بی‌سیم مثل شارژ تطبیقی (Adaptive Charging) یا مدیریت دمای هوشمند کمک می‌کنند که تفاوت تاثیر این دو روش روی عمر باتری تقریبا ناچیز باشد. گوشی‌های جدید اغلب مجهز به تراشه‌هایی هستند که هنگام افزایش دما، سرعت شارژ را کم می‌کنند تا از آسیب جلوگیری شود. بنابراین، اگر گوشی و شارژر هر دو از نسل‌های جدید باشند، می‌توانید با خیال راحت از شارژ وایرلس استفاده کنید.

نکاتی برای استفاده ایمن و بهینه از شارژ وایرلس

برای اینکه از مزایای شارژ وایرلس بهره ببرید و در عین حال سلامت باتری گوشی حفظ شود، این چند نکته ساده؛ اما مهم را در نظر داشته باشید:

1. از شارژرهای معتبر و دارای گواهی Qi استفاده کنید. شارژرهای بی‌نام‌ونشان ممکن است فاقد سیستم کنترل دما یا قطع خودکار باشند.
2. قاب گوشی را در هنگام شارژ بردارید، به‌ویژه اگر ضخیم است یا جنس محکم و سختی دارد.
3. در محیط‌های خنک گوشی خود را شارژ کنید. پد شارژ را در معرض نور مستقیم آفتاب قرار ندهید.
4. گوشی را پس از شارژ کامل از پد بردارید. ماندن طولانی گوشی روی پد می‌تواند گرما را حفظ کند.
5. در هنگام شارژ از گوشی استفاده نکنید، زیرا مصرف هم‌زمان انرژی و تولید گرما دو برابر می‌شود.
6. از شارژ شبانه مداوم خودداری کنید، مگر اینکه گوشی از قابلیت مدیریت هوشمند شارژ پشتیبانی کند (مانند iPhone Optimized Battery Charging).

رعایت همین چند نکته ساده می‌تواند تفاوت زیادی در سلامت باتری ایجاد کند.

آیا شارژ وایرلس برای بدن انسان مضر است؟

یکی دیگر از نگرانی‌های رایج درباره شارژ وایرلس، موضوع امواج مغناطیسی است. بسیاری تصور می‌کنند این امواج ممکن است برای بدن خطرناک باشند. در واقع، میدان مغناطیسی شارژر وایرلس بسیار ضعیف‌تر از امواجی است که در دستگاه‌هایی مثل ماکروویو یا حتی وای‌فای تولید می‌شود.

طبق گزارش مجله Applied Sciences، شدت میدان مغناطیسی تولیدشده توسط شارژرهای استاندارد Qi بسیار کمتر از حد مجاز تعیین‌شده توسط سازمان جهانی بهداشت است. تا امروز هم هیچ اثر زیان‌باری برای بدن انسان در استفاده‌ی روزمره مشاهده نشده است. به بیان ساده‌تر، استفاده‌ی مداوم از شارژ وایرلس برای انسان خطرناک نیست و نیازی به نگرانی از بابت «امواج» وجود ندارد.

در استفاده از شارژ وایرلس محتاط باشید

در نهایت باید گفت استفاده مداوم از شارژر وایرلس برای موبایل ضرری ندارد. البته به شرطی که از لوازم استاندارد استفاده شود و شرایط محیطی مناسب باشد. در این صورت شارژ وایرلس به‌خودی‌خود هیچ مشکلی ایجاد نمی‌کند.

در مقابل، استفاده از شارژرهای بی‌کیفیت، شارژ در هوای گرم و باقی ماندن طولانی گوشی روی پد شارژ عواملی هستند که می‌توانند عمر باتری را کاهش دهند.

از سوی دیگر، مزایای این فناوری قابل چشم‌پوشی نیست: راحتی، حذف کابل، کاهش استهلاک پورت شارژ و طراحی مدرن‌تر میز کار یا تخت. بنابراین اگر هوشمندانه از شارژ وایرلس استفاده کنید، هم آسایش بیشتری خواهید داشت و هم نگران سلامت گوشی نخواهید بود. شما چه نظری دارید؟ آیا شارژر بی‌سیم را ترجیح می‌دهید یا شارژر سیمی؟ نظرات خود را با ما در میان بگذارید.